Grand Slam स्पर्धां

सध्या फ्रेंच ओपेन स्पर्धा सुरु आहे. वर्षात होणाऱ्या चार Grand Slam स्पर्धांपैकी ही एक स्पर्धा होय. ऑस्ट्रेलीयन, विम्बल्डन आणि अमेरिकन ह्या उर्वरित तीन स्पर्धा आहेत. ह्या चारही स्पर्धा एका वर्षात जिंकणाऱ्या खेळाडूस Grand slam किताब दिला जातो. ह्या स्पर्धा पुरुष एकेरी , महिला एकेरी, पुरुष दुहेरी , महिला दुहेरी, मिश्र दुहेरी, प्रौढ आणि जुनिअर गटांत खेळल्या जातात. प्रत्येक स्पर्धा दोन आठवडे चालते

गुण पद्धती
टेनिस खेळात गेम आणि सेट हे गुण मोजण्याचे मापक आहेत. एक खेळाडू सर्विस करतो आणि दुसरा त्याला तोंड देतो. खेळाडूस पहिल्या गुणास १५, दुसर्या गुणास ३०, तिसर्या गुणास ४० आणि चौथ्या गुणास गेम बहाल केला जातो. दोन्ही खेळाडूंचे ४०-४० गुण असल्यास त्यास ड्यूस असे म्हटले जाते. त्यानंतर ज्याला गुण मिळतो त्याला ADVANTAGE मिळतो. त्यानंतर त्याच खेळाडूने परत गुण मिळवल्यास त्याला गेम मिळतो. परंतु जर दुसर्याने गुण मिळवला तर पुन्हा ड्यूस होतो. हे दुष्टचक्र कोणताही एक खेळाडू गेम जिंकेपर्यंत सुरु राहते. सर्विस करणाऱ्या खेळाडूस गेम जिंकता न आल्यास त्याची सर्विस ब्रेक झाली असे म्हणतात.

जो खेळाडू प्रथम ६ गेम जिंकतो त्यास सेट मिळतो. परंतु ६-५ असा सेट जिंकला जाऊ शकत नाही. ६-५ अशी स्थिती निर्माण झाल्यास १२ वा गेम खेळविला जातो. त्यानंतर ७-५ अशी स्थिती झाल्यास ७ गेम मिळणाऱ्या खेळाडूस सेट बहाल केला जातो. परंतु ६-६ अशी स्थिती झाल्यास टाय ब्रेकर खेळविला जातो त्यात प्रथम ७ गुण मिळवणारा खेळाडू जिंकतो.

पुरुष वर्गातील सामना जिंकण्यासाठी ३ सेट जिंकावे लागतात. महिला वर्गात २ सेट जिंकल्यावर सामना जिंकला जातो. काही स्पर्धांमध्ये पाचव्या सेटमध्ये टाय ब्रेकर खेळविला जात नाही. ६-६ अशी बरोबरी झाल्यास जो पर्यंत दोन गेमचा फरक होत नाही तोपर्यंत सामना खेळविला जातो.

स्पर्धेचा DRAW
प्रत्येक स्पर्धा २ आठवडे चालते. पुरुष आणि महिला एकेरी वर्गात प्रत्येकी १२८ खेळाडू भाग घेतात.
१> पहिली फेरी - १२८ खेळाडू - पहिला आठवडा - सोमवार ते बुधवार

२> दुसरी फेरी - ६४ खेळाडू - पहिला आठवडा - बुधवार ते शुक्रवार

३> तिसरी फेरी - ३२ खेळाडू - पहिला आठवडा - शुक्रवार / शनिवार

४> चौथी फेरी (उप-उपांत्यपूर्व फेरी - PRE QUARTER FINAL) - १६ खेळाडू - दुसरा आठवडा - सोमवार / मंगळवार

५>पाचवी फेरी अर्थात उपान्त्यपूर्व फेरी - QUARTER FINAL - ८ खेळाडू
पुरुष - दुसरा आठवडा - बुधवार - गुरुवार
महिला - दुसरा आठवडा - मंगळवार - बुधवार

सहावी फेरी - उपांत्य फेरी - सेमी फायनल - ४ खेळाडू
पुरुष - दुसरा आठवडा - शुक्रवार
महिला - दुसरा आठवडा - गुरुवार

सातवी फेरी - अंतिम फेरी - फायनल - २ खेळाडू
पुरुष - दुसरा आठवडा - रविवार
महिला - दुसरा आठवडा - शनिवार
शाळेत असताना उप-उपांत्यपूर्व फेरी या शब्दाने मला मोहवून टाकले होते. पहिल्या फेरीस उप-उप-उप-उप-उपांत्यपूर्व फेरी का म्हंटले जाऊ नये असा माझा प्रश्न होता. विजय अमृतराज विम्बल्डन स्पर्धेच्या उप-उपांत्यपूर्व फेरीत दाखल ही लोकसत्तेतील बातमी आणि दुसर्या दिवशी त्यांच्या पराभवाची बातमी ह्या लक्षात राहिलेल्या गोष्टी. जॉन मकेंरो अंतिम १६ जणात दाखल या बातमीने मी चक्रावून गेलो होतो. जॉन मकेंरो पहिल्या क्रमांकाचा खेळाडू असताना तो अंतिम १६ मध्ये कसा या प्रश्नाने मला हैराण केले. थोडे दिवसांनी कळले कि अंतिम १६ जण म्हणजे उप-उपांत्यपूर्व फेरीत दाखल झालेले खेळाडू!

ऑस्ट्रेलियन स्पर्धा - ही जानेवारी महिन्याच्या तिसर्या आठवड्यात सुरु होते. ही स्पर्धा हार्डकोर्ट वर खेळली जाणारी स्पर्धा आहे. या स्पर्धेची दिवस आणि रात्र अशी दोन सत्रे खेळवली जातात. या स्पर्धेत पाचव्या सेट मध्ये टाय ब्रेकर खेळविला जातो

फ्रेंच स्पर्धा - ही मे महिन्याच्या तिसर्या/चौथ्या सोमवारी सुरु होते. ही स्पर्धा मातीच्या कोर्ट वर खेळली जाणारी स्पर्धा आहे. या स्पर्धेचेकेवळ दिवस सत्र खेळवले जाते. या स्पर्धेत पाचव्या सेट मध्ये टाय ब्रेकर खेळविला जात नाही

विम्बल्डन स्पर्धा - फ्रेंच ओपन स्पर्धा संपल्यानंतर दोन आठवड्यांनी ही स्पर्धा सुरु होते. ही स्पर्धा गवतावर खेळली जाणारी स्पर्धा आहे. या स्पर्धेचेकेवळ दिवस सत्र खेळवले जाते. या स्पर्धेत पाचव्या सेट मध्ये टाय ब्रेकर खेळविला जात नाही. ह्या स्पर्धेत पांढरे कपडे घालून खेळणे अनिवार्य आहे

अमेरिकन स्पर्धा - ही ऑगस्ट महिन्याच्या शेवटच्या आठवड्यात सुरु होते. ही स्पर्धा हार्डकोर्ट वर खेळली जाणारी स्पर्धा आहे. या स्पर्धेची दिवस आणि रात्र अशी दोन सत्रे खेळवली जातात. या स्पर्धेत पाचव्या सेट मध्ये टाय ब्रेकर खेळविला जातो

अजून काही पुढच्या भागात